We leven in borderlinetijden. In de psychiatrie is borderline vandaag met voorsprong de vaakst gestelde diagnose. Bovendien is de lijn tussen patiënten en niet-patiënten flinterdun. Zijn wij collectief op weg naar ziekte en ongenoegen? Psychiatrie is de spiegel van de wereld waarin we leven. Dirk De Wachter schetst borderline dan ook als een maatschappelijk ziektebeeld. Eén conclusie staat als een paal boven water: In onze westerse maatschappij zijn de symptomen van borderline niet ver te zoeken. Meer nog, ze kenmerken onze leefwereld. Wij zijn ons brein in de tijd. Gelukkig zijn er andere, meer hoopgevende signalen met vooruitzicht op herstel. Onze wereld lijkt aan een grens te staan. Mensen verzetten zich uitdrukkelijk tegen de symptomen. Hechting, engagement, solidariteit en gemeenschapszin zijn waarden die broodnodig zijn om weerwerk te bieden tegen de huidige borderline-gesteldheid van dreigende verbrokkeling, impulsiviteit en zinloosheid.

Recensie

Tegenwoordig is ‘borderline’ een van de meest frequente diagnoses binnen de psychiatrie. Voor het stellen van deze diagnose zijn minimaal vijf van negen criteria vereist. De Leuvense psychiater en gezinstherapeut De Wachter heeft deze criteria nu gebruikt om zijn maatschappijvisie te beschrijven. Dit omstreden boek is met veel publiciteit ontvangen en wordt soms als de tegenhanger van Swaab (‘Wij zijn ons brein’, 2010) gezien. De schrijver geeft een pessimistische maatschappijkritiek waarin de westerse samenleving zelf ziek is en aan een borderlinebeeld lijdt. De negen hoofdstukken zijn lezenswaardig en de auteur blijkt zeer belezen. Toch ontbreekt voldoende zelfkritiek, wordt er geen richting voor een oplossing gegeven en gaat het niet over de borderline-aandoening bij patiënten. Ondanks overdrijvingen onconventioneel en confronterend. Een boeiend boek dat tot nadenken en tegenspraak oproept.
M.A.M. Bomhof, neuroloog-psychiater